-
1 узып китү
1) проезжа́ть, проходи́ть2) опережа́ть/опереди́ть, обгоня́ть/обогна́ть, перегоня́ть/перегна́ть кого, что3) нести́сь (о времени, событиях) -
2 йөгереп узып китү
-
3 узу
неперех.1) проходи́ть/пройти́, проезжа́ть/прое́хать; проплыва́ть/проплы́ть; пролета́ть (куда, как, через что) || прохожде́ние, проплыва́ние, пролётҗәяү узу — проходи́ть пешко́м
бүлмәгә узу — проходи́ть в ко́мнату
строй аша узу — пройти́ че́рез строй
2) прям.; перен. минова́тькүперне уздык — мы мину́ли мост
йортларны уздык — прое́хали ми́мо домо́в
3) обгоня́ть/обогна́ть, перегоня́ть/перегна́ть, объезжа́ть/объе́хать || обго́н, объе́здҗәяүлеләрне узу — обогна́ть пешехо́дов
узу тыела — обго́н запрещён
4) опережа́ть/опереди́ть || опереже́ниеярышта уздык — мы опереди́ли в соревнова́нии
5) переходи́ть/перейти́ че́рез ( что)чикне узу — перейти́ грани́цу
бусаганы узу — перейти́ ( через) поро́г
6) проходи́ть/пройти́ ( по чему)авырту умыртка буенча узды — боль прошла́ по позвоно́чнику
күз алдыннан бөтен бүгенге көн узды — пе́ред глаза́ми прошёл весь сего́дняшний день
7) быть при́нятым, принима́ться, утвержда́ться; проходи́ть/пройти́күпчелек тавыш белән узу — пройти́ большинство́м голосо́в
8)а) истека́ть/исте́чь; проходи́ть/пройти́, минова́ть, идти́ (о времени, сроке)договор срогы узды — срок до́гово́ра истёк
вакыт уза — вре́мя идёт
күп заман узды — прошло́ мно́го лет
б) проходи́ть/пройти́, минова́ть о каком-л. состояниибаш авыртуы узды — головна́я боль прошла́
9) проходи́ть/пройти́, пронести́сьөермә узды — пронёсся урага́н
10) переходи́ть/перейти́ какой-л. рубеж; превосходи́ть; перевали́ть за ( что)сумма йөздән узды — су́мма перевали́ла за сто рубле́й
сан ягыннан күпкә узу — намно́го превосходи́ть по свое́й чи́сленности
11) перен. распространя́ться/распространи́ться, разноси́ться/разнести́сь, простира́ться/простере́ться ( о звуках)12) заходи́ть/зайти́ ( слишком далеко)эш аннан узган — де́ло зашло́ сли́шком далеко́
13) в знач. нареч. узыпперен. че́рез го́лову, пове́рх головы́үз начальнигыңны узып мөрәҗәгать итү — обрати́ться пове́рх головы́ своего́ нача́льника; обрати́ться, мину́я своего́ нача́льника
•- узып бару
- узып баручы
- узып барышлый
- узып китү••узып тузган — бы́ло, да быльём поросло́
-
4 йөгерү
I неперех.1) в разн. знач. бе́гать/бежа́ть || бег; пробе́жкайөгерү тизлеге — ско́рость бе́га
ерак арага йөгерү — бежа́ть на дли́нную диста́нцию
вакыт туктаусыз йөгерә — вре́мя бежи́т безостано́вочно
поезд һаман алга йөгерә — по́езд всё бежи́т вперёд
күзләр китап юлларыннан йөгерәләр — глаза́ бе́гают по стро́чкам кни́ги
иртә саен ишегалдына йөгерергә чыгу — ка́ждое у́тро выходи́ть во двор на пробе́жку
2) в знач. нареч. йөгереп бего́м, бы́стройөгереп аның янына килү — бего́м прибежа́ть к нему́
йөгереп баскычтан менеп китү — бего́м подня́ться по ле́стнице
3) в разн. знач.а) бежа́ть, побежа́тьярдәмгә йөгерү — бежа́ть на по́мощь
таулардан гөрләвекләр йөгерде — с гор побежа́ли ручьи́
җәрәхәтеннән кан йөгерә — из ра́ны бежи́т кровь
б) перен. пробежа́тьбөтен тәнгә кискен салкын йөгерде — по всему́ те́лу пробежа́л о́стрый хо́лод
йөзенә сагыш күләгәсе йөгерде — по лицу́ пробежа́ла тень тоски́
тимерчыбыклар буйлап ток йөгерә — по провода́м бежи́т ток
4)а) убега́ть/убежа́ть, побежа́ть к кому-л.; чему-л. или куда, за кем, за чемиртә саен су буена йөгерү — ка́ждое у́тро убега́ть к ре́чке
доктор чакырырга йөгерү — побежа́ть за до́ктором
китапханәгә йөгерү — побежа́ть в библиоте́ку
б) убега́ть/убежа́ть; забега́ть/забежа́тьурманга йөгерү — забежа́ть в лес
саубуллашмыйча йөгерү — убежа́ть не прости́вшись
5) разбега́ться/разбежа́тьсябуталышып, төрле якка йөгерү — растеря́вшись, разбежа́ться
6) прям.; перен. бе́гатьәрле-бирле йөгерү — бе́гать взад и вперёд (туда́ и сюда́); беготня́
көн-төн хуҗалык эшләре белән йөгерү — день и ночь бе́гать по хозя́йственным дела́м
кызлар артыннан йөгерү — (прост.) бе́гать за де́вушками
•- йөгерә бирү
- йөгерә-йөгерә ару
- йөгерә-йөгерә арып бетү
- йөгерә-йөгерә хәлдән таю
- йөгереп алу
- йөгереп ару
- йөгереп тую
- йөгереп әйләнү
- йөгереп әйләнеп чыгу
- йөгереп бару
- йөгереп барып җитү
- йөгереп барып кайту
- йөгереп барып килү
- йөгереп барып керү
- йөгереп йөргәләү
- йөгереп йөрү
- йөгереп кайту
- йөгереп кайтып керү
- йөгереп качу
- йөгереп керү
- йөгереп кереп китү
- йөгереп килеп
- йөгереп барып
- йөгереп килеп җитү
- йөгереп килеп җыелу
- йөгереп килү
- йөгереп китеп бару
- йөгереп китү
- йөгереп күчү
- йөгереп менү
- йөгереп менеп китү
- йөгереп таралу
- йөгереп таралышу
- йөгереп тору
- йөгереп төшү
- йөгереп төшеп китү
- йөгереп туктау
- йөгерүдән туктау
- йөгереп узу
- йөгереп узып китү
- йөгереп үтү
- йөгереп үтеп китү
- йөгереп чыгу
- йөгереп чыгып китү
- йөгерергә тотыну
- йөгерергә керешү II неперех.1) покрыва́ться, покры́ться чем-л.яшеллек йөгерү — покры́`ться зе́ленью (о лесе, деревьях, земле)
офыкка алсу кызыллык йөгерә — горизо́нт покрыва́ется ро́зово-кра́сным цве́том
тәрәзәгә бәс йөгергән — окно́ покры́то и́неем
чәчләренә ак йөгергән — во́лосы с про́седью
2) перен. в сочет. с некоторыми сущ. имеет индив. переводыйөзенә кызыллык йөгерде — лицо́ (его́) залило́сь (покры́лось) румя́нцем
күзләренә кан йөгергән — глаза́ на́литы кро́вью
III неперех.күңелгә шатлык йөгерде — се́рдце напо́лнилось ра́достью
случа́ться ( о животных) -
5 чаптыру
I понуд. от чабу Iпроси́ть (заста́вить, нанима́ть) коси́тьII понуд. от чабу II III перех.яллап печән чаптыру — нанима́ть коси́ть се́но
спа́ривать/спа́рить, случа́ть/случи́ть, припуска́ть/припусти́ть || спа́ривание, слу́чкаIVчаптыру урыны — случно́й пункт
1) понуд. от чабу III2) проводи́ть/провести́ ска́чкиСабантуйда ат чаптыру — провести́ ска́чки на Сабанту́е
3) отправля́ть/отпра́вить, посыла́ть/посла́ть (кого-л. верхом с каким-л. срочным посланием, вестью и т. п.)районга атлы чаптыру — посла́ть в райо́н верхово́го
4) в знач. нареч. чаптырып вскачьчаптырып бару — скака́ть (нести́сь, мча́ться, е́хать) вскачь
чаптырып килү — прискака́ть (нести́сь) вскачь
чаптырып китү — уе́хать (умча́ться, отъе́хать) вскачь
чаптырып йөртү — пуска́ть ( всё время) вскачь; заставля́ть кого-л. бе́гать ( по делам)
чаптырып йөрү — носи́ться вскачь
Vчаптырып узу (узып китү) — проскака́ть (промча́ться) вскачь
чаптырып агу — бить, течь струёй ( о жидкостях), хлеста́ть
-
6 алдану
возвр.-страд.1) возвр.а) обма́нываться/обману́ться; поддава́ться/подда́ться обма́ну (на обма́н)икенче алдануы инде аның — он уже́ второ́й раз обману́лся (подда́лся на обма́н)
матур сүзгә алданма — не дай обману́ть себя́ кра́сным словцо́м
б) обольща́ться/обольсти́ться, соблазня́ться/соблазни́ться, прельща́ться || обольще́ние, собла́знберәүнең вәгъдәсенә алдану — обольсти́ться ( чьим) обеща́нием; подда́ться ( чьему) прельсти́тельному обеща́нию
2) разг. увлека́ться/увле́чься ( чем)сүзгә алданып, тукталышны узып китү — увлёкшись разгово́ром, прое́хать остано́вку
3) в знач. нареч. алданып в обма́неалданып яшәү — жить в обма́не
4) страд. обма́нываться, одура́чиваться; оболва́ниваться, объего́риваться прост. ( кем-то) -
7 атлы булу
1) де́лать/сде́лать вид (прики́дываться/прики́нуться) что (бу́дто)күрмәгән атлы булып узып китү — пройти́ де́лая вид, что не заме́тил
булышкан атлы була — прики́дывать, бу́дто помога́ет; помога́ет для ви́да (ви́димости)
2) слыть, прослы́ть (кем, каким); обрета́ть (обрести́) репута́цию (кого, какую)яман атлы булу — обрести́ дурну́ю репута́цию
аның аркасында син дә начар атлы булырсың — из-за него́ и ты прослывёшь плохи́м
-
8 выжт килеп
выжт итеп узып китү — промча́ться (прое́хать) стремгла́в (стрело́й)
выжт итү — разг. вжи́кнуть
-
9 гөжт
-
10 җил-давылдай
-
11 йөгереп узу
= йөгереп узып китү1) см. йөгереп үтү 1)арагыздан кара мәче йөгереп узган, ахрысы — ме́жду ва́ми, по-ви́димому, пробежа́ла чёрная ко́шка
2) обега́ть/обежа́ть
См. также в других словарях:
узу — ф. 1. Атлап барып бер урыннан икенче урынга күчү, хәрәкәт итү моннан кем узган?. Хәрәкәт итеп нин. б. ара, юл үтү, берәр урын аша хәрәкәт итү ишегалдын узу 2. Нин. б. юнәлештә хәрәкәт иткәндә, барганда берәр нәрсә артта калу, аны үтеп китү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
узгынчы — с. 1. Кая да булса узып баручы, юл йөрүче (кеше). и. Узып баручы юлчы, юлаучы кеше 2. Узып китә торган (авыру, яңгыр һ. б. тур.) 3. сөйл. Вакытлы, очраклы узгынчы дәрт … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күмү — (КҮМЕЛҮ) – 1. Җиргә чокыр казып, шуңа нәр. б. салып, өстеннән туфрак белән каплау. Җир, туфрак астында калдыру 2. Үлгән кешенең гәүдәсен җирләү 3. Үсемлек тирәсендәге туфракны йомшартып, сабак тирәсенә өю 4. Каплап, басып китү (су, кар, яшеллек һ … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
арту — 1. Нәр. б. саны, күләме, үлчәве, көче өстәлү 2. Кемнән яки нәр. б. калу, кирәгеннән артык булу. Кирәкмәс дип табылу, ташлану кемнәндер арткан ипи кисәге 3. Сан, ел, яшь һ. б. ш. исәбе тур. : узып китү яше утыздан артты … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ашу — 1. Арту, билгеле бер чиктән узып китү, чыгу; ташу. Чыгыш килешендәге кайбер сүзләр янында: артык күп, зур булу шикләре чамадан ашты 2. шигъ. Менү, күтәрелү, җитү күкләргә ашу 3. хыял чынга ашу зур мәртәбәгә ашу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уздыру — ф. 1. Үткәреп җибәрү, узарга, үтәргә мөмкинлек бирү 2. Узып китәргә, алга чыгарга мөмкинлек бирү; башкаларны алга җибәреп, үзең артка калу 3. күч. Башкалардан өстен чыгу, җиңү, беренчелекне алу сайрауда сандугачтан уздыра рәв. к. Уздырыштан 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
узымлы — с. диал. Уза торган, узып китә торган … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ярыш — 1. Берәр өлкәдә беренчелекне алу, узып китү яки гомумән югары нәтиҗәләргә ирешү өчен көрәш 2. Нин. б. спорт төре буенча беренчелекне билгеләү максаты белән спорт очрашулары … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шудырту — 1. Тигез юлдан шома гына бик тиз бару автомобильдә шудыртып кына узып китте 2. Шудыру 3. күч. жарг. Урлап алып китү. Итәк астыннан сатып җибәрү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге